Ülkemiz jeolojik yapısı nedeniyle sık
sık depremlere maruz kalmaktadır. Deprem yer kabuğunda fay hattı adı
verilen kırıklar üzerinde biriken, biçim değiştirme enerjisinin
aniden boşalması sonucunda meydana gelen yer değiştirmenin dalga
hareketleridir.
Depremler çoğunlukla gerilmenin sürekli
biçimde biriktiği ve çok sayıda etkin fayın yer aldığı levha sınırları
üzerinde yada yakınında meydana gelir.
Depremin şiddeti ise açığa çıkan
enerji miktarına bağlıdır. Ülkemizde meydana gelen depremlerin esas
nedenleri: Arabistan levhasının yılda 4-5 cm hızla ilerleyerek
Anadolu levhasını devamlı sıkıştırması sonucudur.
Faylardaki bu kırılmalar yüzünden ilimiz birinci derece deprem kuşağındadır.
Dağlar depremleri dizginleyen bir konumda olduklarından bu sayede şanslı
sayılmaktayız.
Ankara Deprem Dairesi verilerine göre:
1881-1986 yılları arasında ilimiz ve çevresindeki bölgede yaklaşık
100 depremin meydana geldiği, ilimiz 37. enlem ile 43. boylamın
kesişme noktasında yer aldığından meydana gelen
depremler 4.2 şiddetinden başlayarak 5.8 şiddetine varan orta şiddette
depremler olmakta ve dolayısıyla can kaybı meydana
gelmemektedir; ancak 6.05.1930 tarihinde 7.8 şiddetindeki ve 8.05.1930
tarihinde saat 22.34’da 8.3 şiddetindeki merkez üssü İran
Devletinin ilimiz sınırına yakın bir bölgesinde meydana gelen bu
iki depremde büyük maddi hasar ve 2541 can kaybımız olduğu
bilinmektedir.
Deprem açısından riskli bölgede
bulunan ülkemizde son yüzyılda Bayındırlık ve İskan Bakanlığının
verilerine göre dikkate değer 128 deprem meydana gelmiş ve bu
depremlerde 65 bin kişi hayatını kaybetmiş, 125 bin kişi de
yaralanmıştır. Ayrıca bu depremlerde 510 bin binanın yıkıldığı
yada ağır hasar gördüğü tespit edilmiştir. Aynı verilere göre
nüfusu 1 milyondan fazla 17 riskli bölge de yer almaktadır.
Bilim adamları yeryüzünde her yıl
yaklaşık olarak 800 bin depremin meydana geldiğini tahmin ediyorlar.
Bunların büyük bir bölümü insanlar tarafından fark edilemeyecek
kadar hafif şiddette olmakta ve bu tür depremler ancak, duyarlı aygıtlar
sismometre veya deprem ölçer ile tespit edilebilmektedir.
Yer altı bu kadar kaygan bir zeminde
bulunan ülkemiz ve deprem açısından riskli bölgede bulunan ilimizde
( birinci derece deprem kuşağında bulunması nedeniyle) bu hayati
konuya ciddi bir şekilde eğilmemiz gerekir. Halkımız afetlere karşı
bilgilendirilmeli ve sonrasında uygulanması gereken kurallar mutlaka
anlatılmalıdır. Sarsıntı sırasında uymamız gereken
kurallar, güvenli yerler ile tehlikeli yerler hakkında panel,
konferans, sergi vb. etkinlikler düzenlenmeli en azından aydınlatıcı
afişler hazırlanarak halkın görebileceği yerlere asılmalıdır.